عصر مسجدسلیمان//محمدرضا مکوندی:اهالی شریف و شیعه قوم بختیاری همزمان با سایر شیعیان در مناطق مختلف با فرارسیدن ماه محرم و ایام سوگواری سالروز شهادت حضرت اباعبداالحسین (علیه السلام) و یاران باوفای ایشان، با برپایی آیین‌های مختلف به بزرگداشت این ایام سوگواری و برپایی مجالس عزا می‌پردازند.

بختیاری ها در یازده استان کشور پراکنده و بعضا عزاداری های ایشان تحت تاثیر سبک عزاداری آن منطقه است.

ویژگی های مهم مردمان این قوم پرافتخار وجود روح آزادی خواهی و ظلم ستیزی؛ شجاعت در مردمان بختیاری که این ویژگیها در حادثه کربلا از وجوه برجسته است از سوی دیگر مظلومیت سید و سالار شهیدان (ع) جایگاه این حادثه مذهبی را در میان مردمان بختیاری تعمیق کرده است‌.

با فرارسیدن دهه اول محرم از قدیم الایام بختیاری ها هرگونه کار وکسب و کشاورزی در تاسوعا وعاشورا را جایز نمی دانستند و فعالیت شغلی خود را به حرمت این ایام تعطیل و درمجالس عزاداری شرکت داشتند.

از ساده‌ترین و بی‌آلایش ترین عزاداری‌های عاشورایی در بین اقوام ایرانی، عزاداری عشایر بختیاری است که ساده و بی آلایش برگزار می گردد و بدعت‌هایی که در برخی هیئت های عزاداری شهری می‌بینیم در عزاداری بختیاری ها وجود ندارد.

برگزاری مراسمات عزاداری ازابتدای دهه اول محرم در مساجد و امامزادگان وبقاع متبرکه با استفاده از مبلغین محلی چون روحانیون سادات یختیاری که درشهرهای مختلف بختیاری نشین از احترام برخوردار هستند از قدیم الایام همراه بوده است.

و بعد از دهه اول بصورت مجالس روضه خانگی ادامه می یابد.

راه اندازی خودجوش و مردمی هیئت های عزاداری در امامزادگان و قدمگاهها واقع درمناطق مختلف بختیاری چون امامزادگان هفت شهیدان ؛حمزه علی؛ سید صالح و سلطان ابراهیم ؛ شاهزاده عبدالله (علیه السلام) و…‌‌ و در صورت عدم وجود بقاع متبرک برپایی مجلس یا حضور در منزل بزرگان ومساجد محل و سخنرانی با هدف تشریح اهداف واقعه کربلا و قیام امام حسین (ع) و اجرای و روضه خوانی، نوحه خوانی، در این محافل و درسالها ی اخیر برگزاری تعزیه خوانی به این مراسمات اضافه شده است…

در واقع عزاداری بختیاری‌ها نمادی از همبستگی مردمان این قوم و حضور آن‌ها در کنار هم و ذکر مصیبت برای اهل بیت(ع) و به سر و سینه زدن از عمق وجود خلاصه می‌شود.

بختیاری‌ها همان نوع عزاداری و مراسمی را که برای درگذشتگان خودشان با شکوه دارند برای ائمه(ع) نیز اجرا می‌کنند؛ وقتی کسی در قوم بختیاری فوت می‌کند یک مراسم باشکوه برای متوفا برگزار می‌شود و یکی از بزرگ‌ترین نهادهای همبستگی در قوم بختیاری مراسم عزاداری است که این سبک عزداری نیز در برپایی مجالس برای سید الشهدا (ع) بامشارکت صمیمانه مردم در برگزاری مراسم و همکاری در تامین هزینه های مختلف انجام می شود.

در مناطق روستایی وعشایری عزاداری بصورت سینه زنی است

که این سبک سینه‌زنی عشایر هماهنگی و نظم سینه‌زنی در هیئات مذهبی را ندارد،گاهی یکی بر سر می‌زند و یکی به سینه می‌زند و به همان خلوصی که دارند عزاداری می‌کنند.

از عمده برنامه های این ایام نذر گاو و گوسفند و پخت غذا است که توسط بزرگان فامیل انجام و یا افراد نذرکننده با تقسیم هزینه ها بین خود دام را خریداری و گوشت آن را نذر یا غذا طبخ و بین عزاداران تقسیم می کنند.

در تهیه غذای نذری در بیشتر موارد با توجه به همبستگی زیاد ایلی در بین عشایر بختیاری، به صورت شراکتی انجام می گیرد؛ چند نفر گوسفند های نذری خود را در یک مال ذبح می کنند و در همان خانه به صورت مشترک غذای نذری خود را تهیه و بین عزاداران تقسیم می کنند.

درست کردن علم امری مرسوم که بیاد سقای دشت کربلا حضرت ابوالفضل (ع)تهیه می نمایند.

این علم ها دارای ارتفاع حداکثر دومتر از چوب محلی است که با شال و پارچه سیاه که اهالی نذر می کنند تزیین می گردند در برپایی این علم ها از پارچه رنگی بعلت تاکید بر عزای سیدالشهدا(ع) استفاده نمی کنند.

نوحه های مورد استفاده برگردانی از نوحه های روان ؛ساده و پرسوز و گداز فارسی است که به زبان بختیاری برگردان می شود دربین هیئت های عزاداری شهرهای بختیاری خوزستان نوحه های مورد استفاده با قدمتی از دهه ۱۳۴۰شمسی و مرتبط با عزاداری های محلی جنوب کشور معروف به سبک بوشهری است.

یکی از معروف ترین نوحه های این ایام نوحه ای است به نام “حسن – حسین” که با ترجیح بند “حسن – حسین، ای وای حسین، شهید کربلا حسین” خوانده می شود. این نوحه به اصطلاح «دو ضرب» است اما عشایر بختیاری در هنگام خواندن این نوحه به طور نامنظم بر سر و سینه می زنند و از عمق وجود به عزاداری می پردازند.

در روز عاشورا بختیاری ها طبق سنتی قدیمی در آرامستان های محل دفن اموات خود حضور می بابند و ضمن قرائت قرآن و فاتحه؛ حلوا و شربت به نیت سید وسالار شهیدان و اصحاب باوفایش و درگذشتگان خود نذر می کنند.